Windows bilgisayarda Linux işletim sistemini nasıl deneyeceğinizi anlatan bir rehber sunuyoruz.
Birçok Linux dağıtımı deneme sürümü için uygundur. İstediğiniz masaüstü dağıtımını ilgili geliştiricinin sitesinden indirebilirsiniz.
Dağıtımı doğrudan kaynaktan edinmenizi tavsiye ederim; bu sayede güvenilir bir sürüm elde ettiğinizden emin olursunuz.
Destek önemli bir faktördür; Bleeping Computer Linux forumu genel bilgiler için iyi bir başlangıç noktasıdır.
Ancak, özel bir dağıtımla ilgili sorunlar için geliştiricinin kendi destek forumunu kullanmanız daha etkili olur. Dağıtım ne kadar popülerse, yardım bulma olasılığınız da o kadar artar.
Unutmayın, forumlarda destek veren herkes gönüllüdür, boş zamanlarında yardımcı olurlar. Teşekkür mesajlarınız, verdiğimiz emek için en büyük ödüldür.
Gerekli Malzemeler:
Çalışan bir Windows bilgisayarı
Boş bir USB bellek
Talimatlar:
Adım 1: Bir dağıtım seçimi:
"Hangi dağıtımı kullanmalıyım?" sorusu için birçok farklı yanıt alırsınız; herkesin tercihi farklıdır ve hiçbirisi yanlış değildir.
Linux dağıtımı, kurulum için paketlenmiş bir yazılım paketidir. Tüm dağıtımların ortak noktası Linux çekirdeğidir.
Çekirdek, yazılımın donanımla iletişim kurmasını sağlayan arabirimdir. Çekirdeğe, farklı ihtiyaçları karşılamak için çeşitli yazılımlar eklenir.
Bu yazılımlar çekirdeğe eklendiğinde, işletim sistemini oluştururlar. Kullanıcıların gördüğü arayüz budur.
Yıllarca süren geliştirme sonucu, bazı yazılımlar hemen hemen tüm dağıtımlarda standart hale gelmiştir.
Ağ, dosya paylaşımı ve yazdırma gibi özellikler, çekirdeğe eklenen yazılımlardır. "Çekirdek yazılımı" terimi de kullanılır; zamanla çekirdek ve çekirdek yazılımı terimleri aynı anlamda kullanılmaya başlanmıştır.
Farklı dağıtımlar farklı kullanıcı gruplarına yöneliktir. En yaygın üç tür: kişisel masaüstü, sunucu ve geliştirme. Bunların yanında DLNA sunucuları ve güvenlik sistemleri de mevcuttur.
Her dağıtım farklı kullanımlara uyarlanabilir, ancak en başta ihtiyaçlarınıza uygun bir dağıtım seçmek en iyisidir.
Üç temel çekirdek: Slackware, Debian ve Red Hat. Geliştiriciler bu çekirdekleri alarak, üzerine yazılımlar ekleyerek kendi dağıtımlarını oluştururlar.
Örneğin, Parted Magic, Slackware tabanlı bir araçtır ve depolama aygıtlarını yönetmek için kullanılır; kişisel masaüstü kullanımına yönelik değildir.
Linux Lite, Mint ve Xubuntu gibi dağıtımlar ise günlük kullanıcılar için tasarlanmıştır. Denemek için birçok farklı dağıtım mevcuttur; çoğu hem 32-bit hem de 64-bit sürümlerinde bulunur.
Referans listesi: https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Linux_distributions
Adım 2: .iso veya .img dosyasını indirme:
İndirme için genellikle .iso veya .img dosya formatları kullanılır. .iso dosyası, orijinal diskin bir kopyasıdır; çoğu dağıtım .iso formatındadır.
.img dosyası ise diskteki tüm dosyaların kopyasıdır ve sıkıştırılmış veya sıkıştırılmamış olabilir. Veri açısından her iki format da aynıdır.
Dağıtımı seçtikten sonra, indirme için geliştiricinin sitesine gidin. Yanlış sonuçlara dikkat edin; bazı siteler daha hızlı indirme vaadiyle ek yazılımlar ekleyebilir.
Dosyayı indirdikten sonra doğrulamanız önemlidir. İndirme sitesinde MD5 ve/veya SHA dizileri bulunur.
SHA (Güvenli Karma Algoritması), MD5'ten daha güvenlidir. Her dağıtımın dosyaları için karma bilgileri vardır.
İndirdiğiniz dosyanın SHA dizesini kopyalayıp bir metin dosyasına yapıştırın. Örneğin, Xubuntu 22.04 LTS 64-bit için:
Komut İstemi'ni yönetici olarak çalıştırın. İndirme klasörüne gidin (örneğin: cd \Users\kullanıcıadı\Downloads).
Aşağıdaki komutu çalıştırın: certutil -hashfile xubuntu-22.04.2-desktop-amd64.iso SHA256
Ekranda elde edilen SHA256 değeri ile indirme sitesindeki değeri karşılaştırın. Eşleşirse, dosya doğrulanmış demektir.
Adım 3: USB'ye dosyaları yazma:
Boş bir USB bellek kullanın; içindeki veriler silinecektir. Yedeklemeyi unutmayın.
.iso dosyası için USB bellek, dosyadan daha büyük olmalıdır (örneğin, 2.9 GB'lık bir .iso için en az 4 GB'lık bir USB gereklidir).
.img dosyası için de benzer bir durum geçerlidir; sıkıştırılmış olsa bile, genişletme için daha fazla alana ihtiyaç duyabilir.
Windows 7 USB/DVD indirme aracı, Pendrive Universal USB Installer, Rufus ve Raspberry Pi Imager gibi yardımcı programlar kullanabilirsiniz.
Adım 4: Bilgisayarı USB'den önyükleme yapacak şekilde ayarlama:
Bu adım genellikle sorun oluşturur çünkü her üretici farklı BIOS ayarları kullanır.
BIOS ayarlarına girmek için genellikle Del, F2, F8 veya F12 tuşlarına basmanız gerekebilir.
USB önyüklemesini etkinleştirmek için BIOS ayarlarında "Önyükleme Sırası", "Önyükleme Cihazı" veya benzeri ayarları bulmanız gerekecektir.
Önyükleme ayarlarını değiştirmeden önce, mevcut ayarları not etmeniz önemlidir.
Intel RST özellikli bilgisayarlarda, AHCI önyüklemesini etkinleştirip güvenli önyüklemeyi devre dışı bırakmanız gerekebilir. Intel RST'yi devre dışı bırakmak, Windows'un önyüklemesini engelleyebilir.
Bilgisayarı kapatıp USB'yi taktıktan sonra açın; "Önyükleme menüsü için bir tuşa basın" gibi bir uyarı görürseniz, ilgili tuşa basın.
USB'den önyükleme yapamıyorsanız, BIOS ayarlarını kontrol edin ve bilgisayar üreticisinin destek sitesine bakın.
Alternatif Yöntem: Sanal Makine:
USB kullanmak yerine, sanal makine (VM) kullanarak Linux dağıtımını deneyebilirsiniz. VMware Workstation ve Oracle VirtualBox gibi programları kullanabilirsiniz.
Sanal makineler, birden fazla dağıtımı aynı anda test etmenize olanak tanır ve bilgisayarınızı yeniden başlatmanıza gerek kalmaz. Ancak, depolama alanı tüketimi daha yüksek olabilir.
Birçok Linux dağıtımı deneme sürümü için uygundur. İstediğiniz masaüstü dağıtımını ilgili geliştiricinin sitesinden indirebilirsiniz.
Dağıtımı doğrudan kaynaktan edinmenizi tavsiye ederim; bu sayede güvenilir bir sürüm elde ettiğinizden emin olursunuz.
Destek önemli bir faktördür; Bleeping Computer Linux forumu genel bilgiler için iyi bir başlangıç noktasıdır.
Ancak, özel bir dağıtımla ilgili sorunlar için geliştiricinin kendi destek forumunu kullanmanız daha etkili olur. Dağıtım ne kadar popülerse, yardım bulma olasılığınız da o kadar artar.
Unutmayın, forumlarda destek veren herkes gönüllüdür, boş zamanlarında yardımcı olurlar. Teşekkür mesajlarınız, verdiğimiz emek için en büyük ödüldür.
Gerekli Malzemeler:
Çalışan bir Windows bilgisayarı
Boş bir USB bellek
Talimatlar:
Adım 1: Bir dağıtım seçimi:
"Hangi dağıtımı kullanmalıyım?" sorusu için birçok farklı yanıt alırsınız; herkesin tercihi farklıdır ve hiçbirisi yanlış değildir.
Linux dağıtımı, kurulum için paketlenmiş bir yazılım paketidir. Tüm dağıtımların ortak noktası Linux çekirdeğidir.
Çekirdek, yazılımın donanımla iletişim kurmasını sağlayan arabirimdir. Çekirdeğe, farklı ihtiyaçları karşılamak için çeşitli yazılımlar eklenir.
Bu yazılımlar çekirdeğe eklendiğinde, işletim sistemini oluştururlar. Kullanıcıların gördüğü arayüz budur.
Yıllarca süren geliştirme sonucu, bazı yazılımlar hemen hemen tüm dağıtımlarda standart hale gelmiştir.
Ağ, dosya paylaşımı ve yazdırma gibi özellikler, çekirdeğe eklenen yazılımlardır. "Çekirdek yazılımı" terimi de kullanılır; zamanla çekirdek ve çekirdek yazılımı terimleri aynı anlamda kullanılmaya başlanmıştır.
Farklı dağıtımlar farklı kullanıcı gruplarına yöneliktir. En yaygın üç tür: kişisel masaüstü, sunucu ve geliştirme. Bunların yanında DLNA sunucuları ve güvenlik sistemleri de mevcuttur.
Her dağıtım farklı kullanımlara uyarlanabilir, ancak en başta ihtiyaçlarınıza uygun bir dağıtım seçmek en iyisidir.
Üç temel çekirdek: Slackware, Debian ve Red Hat. Geliştiriciler bu çekirdekleri alarak, üzerine yazılımlar ekleyerek kendi dağıtımlarını oluştururlar.
Örneğin, Parted Magic, Slackware tabanlı bir araçtır ve depolama aygıtlarını yönetmek için kullanılır; kişisel masaüstü kullanımına yönelik değildir.
Linux Lite, Mint ve Xubuntu gibi dağıtımlar ise günlük kullanıcılar için tasarlanmıştır. Denemek için birçok farklı dağıtım mevcuttur; çoğu hem 32-bit hem de 64-bit sürümlerinde bulunur.
Referans listesi: https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Linux_distributions
Adım 2: .iso veya .img dosyasını indirme:
İndirme için genellikle .iso veya .img dosya formatları kullanılır. .iso dosyası, orijinal diskin bir kopyasıdır; çoğu dağıtım .iso formatındadır.
.img dosyası ise diskteki tüm dosyaların kopyasıdır ve sıkıştırılmış veya sıkıştırılmamış olabilir. Veri açısından her iki format da aynıdır.
Dağıtımı seçtikten sonra, indirme için geliştiricinin sitesine gidin. Yanlış sonuçlara dikkat edin; bazı siteler daha hızlı indirme vaadiyle ek yazılımlar ekleyebilir.
Dosyayı indirdikten sonra doğrulamanız önemlidir. İndirme sitesinde MD5 ve/veya SHA dizileri bulunur.
SHA (Güvenli Karma Algoritması), MD5'ten daha güvenlidir. Her dağıtımın dosyaları için karma bilgileri vardır.
İndirdiğiniz dosyanın SHA dizesini kopyalayıp bir metin dosyasına yapıştırın. Örneğin, Xubuntu 22.04 LTS 64-bit için:
Yükleniyor…
mirror.csclub.uwaterloo.ca
Komut İstemi'ni yönetici olarak çalıştırın. İndirme klasörüne gidin (örneğin: cd \Users\kullanıcıadı\Downloads).
Aşağıdaki komutu çalıştırın: certutil -hashfile xubuntu-22.04.2-desktop-amd64.iso SHA256
Ekranda elde edilen SHA256 değeri ile indirme sitesindeki değeri karşılaştırın. Eşleşirse, dosya doğrulanmış demektir.
Adım 3: USB'ye dosyaları yazma:
Boş bir USB bellek kullanın; içindeki veriler silinecektir. Yedeklemeyi unutmayın.
.iso dosyası için USB bellek, dosyadan daha büyük olmalıdır (örneğin, 2.9 GB'lık bir .iso için en az 4 GB'lık bir USB gereklidir).
.img dosyası için de benzer bir durum geçerlidir; sıkıştırılmış olsa bile, genişletme için daha fazla alana ihtiyaç duyabilir.
Windows 7 USB/DVD indirme aracı, Pendrive Universal USB Installer, Rufus ve Raspberry Pi Imager gibi yardımcı programlar kullanabilirsiniz.
Adım 4: Bilgisayarı USB'den önyükleme yapacak şekilde ayarlama:
Bu adım genellikle sorun oluşturur çünkü her üretici farklı BIOS ayarları kullanır.
BIOS ayarlarına girmek için genellikle Del, F2, F8 veya F12 tuşlarına basmanız gerekebilir.
USB önyüklemesini etkinleştirmek için BIOS ayarlarında "Önyükleme Sırası", "Önyükleme Cihazı" veya benzeri ayarları bulmanız gerekecektir.
Önyükleme ayarlarını değiştirmeden önce, mevcut ayarları not etmeniz önemlidir.
Intel RST özellikli bilgisayarlarda, AHCI önyüklemesini etkinleştirip güvenli önyüklemeyi devre dışı bırakmanız gerekebilir. Intel RST'yi devre dışı bırakmak, Windows'un önyüklemesini engelleyebilir.
Bilgisayarı kapatıp USB'yi taktıktan sonra açın; "Önyükleme menüsü için bir tuşa basın" gibi bir uyarı görürseniz, ilgili tuşa basın.
USB'den önyükleme yapamıyorsanız, BIOS ayarlarını kontrol edin ve bilgisayar üreticisinin destek sitesine bakın.
Alternatif Yöntem: Sanal Makine:
USB kullanmak yerine, sanal makine (VM) kullanarak Linux dağıtımını deneyebilirsiniz. VMware Workstation ve Oracle VirtualBox gibi programları kullanabilirsiniz.
Sanal makineler, birden fazla dağıtımı aynı anda test etmenize olanak tanır ve bilgisayarınızı yeniden başlatmanıza gerek kalmaz. Ancak, depolama alanı tüketimi daha yüksek olabilir.
